Shqiptarët ishin fjala e parë në Europianin e Gjermanisë. Një spektakël i madh në tribuna, sheshet e Hamburgut, Dusseldorfit dhe Dortmundit ishin të pushtuara nga shqiptarët. Një pjesëmarrje që nuk e gëzonte asnjë Kombëtare tjetër në këtë Europian. Kjo i ka lënë mbresa edhe mediave polake, teksa gazetarët e “Ëeszlo” kanë bërë një reportazh shumë të bukur për Shqipërinë në Europian.
“Shqipëria mbështetet nga dy kryeqytete dhe pesë vende, të paktën pjesërisht. Lojtarët e tyre kanë lindur në nëntë vende të ndryshme dhe kanë dhjetë pasaporta të ndryshme. Vetëm pas tyre erdhi një grup i madh tifozësh në Gjermani, duke bërë zhurmë kudo që shkonin. Ata erdhën, jo të gjithë fluturuan, sepse vetëm në Gjermani ka aq shumë shqiptarë, sa rrugët e qyteteve u vërshuan nga makina me flamurin kombëtar. Kur je shqiptar, pak gjëra janë të qarta dhe të thjeshta. Përveç futbollit, dhe ndoshta kjo është arsyeja pse të gjithë e duan shumë atë.
Ndaluam dy të rinj shqiptarë jashtë stadiumit në Dyseldorf. Adoleshenti po përpiqej pa u lodhur të na bindte se spanjolli kishte korruptuar gjyqtarët për të mundur ekipin e tij, Shqipërinë. Vajza që e shoqëronte u fut me kokëfortësi në kornizë, duke shtrënguar duart në shenjën karakteristike të shqiponjës dykrenore, simbolit të “Shqipërisë së Madhe”.
Për të njëjtin gjest vetëm pak ditë më parë një gazetar kosovar ose praktikisht shqiptar, u përjashtua nga kampionati evropian. Ai irritoi tifozët serbë, por në vendlindjen e tij u bë hero. Një fëmijë shfaqet papritur para kamerës, i veshur me një qeleshe tradicionale. Ai reciton diçka në gjermanisht, të cilën shokët e tij e përkthejnë shpejt: “Ishte ai që vrapoi në fushë gjatë ndeshjes”.
Ne shikojmë përreth, të hutuar dhe mjaft të sigurt: djali doli me vrap nga godina që shërben si komisariati i stadiumit. Ne e pyetëm: “Përse hyre në fushë, përse e bërë?”. “Sepse unë jam patriot dhe e dua këtë vend. Jam gati të vdes për Shqipërinë”, deklaroi bashkëbiseduesi ynë rreth dhjetë vjeçar.
Noel, për hir të historisë, le të supozojmë se heroi i kësaj anekdote ka emrin më të njohur në Shqipëri vitet e fundit. Me shumë mundësi nuk do të vdesë për atdheun e tij. Me shumë mundësi as ai nuk do të zhgënjehet shumë nga ky fakt. Megjithatë, është e vështirë se ai do të ndryshojë pikëpamjet dhe prioritetet e tij; Atdheu i tij do të ketë gjithmonë një vend të veçantë në zemrën e tij, sepse kështu është në këtë pjesë të botës.
Treguese është se babai i tij, i cili dëgjoi gjithçka i tha i biri, as nuk u inatos, nuk u indinjua, nuk kërkoi që materiali për fëmijën e padisiplinuar të varrosej diku në arkiva, sepse ndante të njëjtin mendim.
Pikëpamjet e Noelit shembullor nuk kanë ardhur nga askund, ato duhet të jenë rezultat i vlerave të rrënjosura tek ai nga familja. Ka mundësi që ai të jetë pjesëtar i diasporës, e cila në rastin e Shqipërisë është jashtëzakonisht e madhe dhe jashtëzakonisht e dashuruar me vendin e të parëve të tyre. Është ndër to që lulëzon më shumë jo vetëm lidhja me atdheun, por edhe dëshira për të rindërtuar një Shqipëri të madhe, për të rifituar tokat e humbura.
Thuhet se ky është i vetmi vend me tre kryeqytete. E para është Tirana, e cila dalëngadalë po shndërrohet në një metropol modern. E dyta është formalisht selia e qeverisë së Kosovës, ajo është Prishtina. E treta nuk ka fuqi reale për asgjë, por përpiquni t’ua tregoni këtë shqiptarëve të Maqedonisë dhe do të shikoni reagimin e tyre. Ata e trajtojnë Tetovën me nderim të madh dhe numri i banorëve të saj me rrënjë shqiptare është ende në rritje.
Në teori, ata kanë pasaporta të ndryshme. Në praktikë, ata e quajnë veten një – njësoj. Në gjurmët e tyre, ky slogan brohoritet nga njerëzit që banojnë në një pjesë të madhe të Greqisë dhe një zonë më të vogël të Malit të Zi. Të gjithë ata, si dhe gjysmë milioni banorë të Gjermanisë, shtatëqind mijë njerëz nga Italia dhe dyqind mijë raste si Granit Xhaka, Xherdan Shaqiri apo Blerim Xhemaili, ëndërrojnë copëzat e tokës përreth, kufijtë e Shqipërisë, të ribashkohen, duke rifituar lavdinë e dikurshme.
Besimi se Shqipëria duhet të jetë e tillë është veçanërisht e fortë mes emigrantëve si Noeli dhe familja e tij. Nuk është rastësi që Dyseldorfi është vërshuar me kapele të lartpërmendura. Qelesheja ose plisi është një mbulesë koke që i referohet traditave të lashta. Shqiptarët besojnë se janë më të mirë se fqinjët e tyre, gjë që nuk është befasi e madhe në Ballkan. Ata kanë fakte historike dhe kulturore për të mbështetur tezën e tyre. Rrënjët e tyre janë në Iliri dhe Dardani dhe gjuha ka një histori kaq të gjatë sa që emri i banorëve të vendit – Shqiptarë – përkthehet fjalë për fjalë “ata që flasin drejt”.
Kur vizituam Tiranën për ndeshjen kualifikuese të Kampionatit Evropian, askush nuk mbante kapele. Tradita kultivohet nga ata që lanë vendlindjen e tyre, shpesh duke ndjekur verbërisht udhëzimet e imponuara nga dikush tjetër. Kur pyetëm dy femra shqiptare të mbështjella me flamuj se çfarë kishin veshur në të vërtetë, ato u hutuan dhe pranuan se nuk e dinin vërtet.
Është traditë. Do të duhej të ishe nga Shqipëria për ta kuptuar – ata i shmangën përgjigjes, por në fund, të zënë ngushtë që nuk mund t’ua shpjegonin dot të huajve zakonet e tyre të lindjes. Është e dyshimtë që, ashtu si Noeli, ëndërronin të binin në luftën për “Shqipërinë e Madhe”. Megjithatë, ata me siguri donin të demonstronin lidhjen e tyre me atdheun e tyre dhe krenarinë kombëtare. Në fund të fundit, ata ishin pjesëtarë të diasporës”, shkruan media polake. /Sport Ekspres/